Borsanın ekonomideki rolü ve işleyişi, ülkelerin tüm yatırımcıları için güvenilir ve sürdürülebilir bir yatırım platformu sunmak istemeleriyle ilişkilidir. Dünya üzerinde yer alan ülkelerdeki yatırımcılar, güven duyabilecekleri ve şeffaf olan bir platformda yasalara uygun şekilde yatırım yapmak isterler. Bu gereksinimi ise küresel ve entegre pazar yerleri olan borsalar ile giderirler.
Oluşturulan borsa ister İstanbul borsası olsun ister New York borsası olsun işleyiş kapsamında kendi ülke sınırlarındaki şirketlere hisseleri borsada piyasaya arz etme böylece finansal sisteme katılma aynı zamanda alıcılar olacak yeni küçük ortakları elde etme şansı sunarlar. Borsa alıcıları ise güvenli hisseleri satın alma ve satma işlemlerini yasal şekilde gerçekleştirerek kar elde etme şansı bulurlar.
Borsanın Mantığı Nedir?
Borsanın ekonomideki rolü ve işleyişi nedir? sorusuna yakın bir soru olan mantığı nedir? sorusu da sıklıkla dile getirilir. Borsanın mantığı, borsa araçlarını fiyatları uygunken almak ve yükselişte satışa çıkarak kar elde etmektir. Gelecekte değer kazanacağı düşünülen hisse uygun fiyattan alınır ve hedeflenen fiyata ulaştığında ise satışa çıkılır. Borsa portföyü yükseliş beklentisi bulunan enstrümanlardan oluşturulmalıdır.
Borsa İşlem İşleyişi Nasıl?
Borsada işlemlerin işleyişine dair bilgi sunmak gerektiğinde emir tiplerinden söz etmek gerekir.
Borsanın işleyişine dair emir tipleri ise aşağıdaki şekildedir:
o Limit Emir: Fiyat veya getiriyi önceden tanımlayıp, minimum emir fiyatı büyüklüğüne göre işlem yapmayı tanımlamaktır.
o Piyasa Emri: Fiyat veya getiri belirtmeden, minimum emir büyüklüğünün katları olacak biçimde emir işlemi girmektir.
o Dengeleyici Emir: Belirlenen bir eşleşme fiyat seviyesi karşılanmadan işlem yapmak için girilen emirlerdir.
Borsa sisteminde kullanıcıların borsa aracı kurumuna verdiği farklı tipteki emirler üzerinden alım-satım işlemleri yapmaları mümkün hale gelir.
Borsa Nedir, Amacı Ne?
Borsa, sermaye piyasası araçlarının, kıymetli madenlerin, hisselerin, belgelerin, şeffaf ve adil bir şekilde belirli bir ortamda alınıp satılması mümkün kılan merkezi pazar yeridir. Türkiye için Borsa İstanbul Sermaye Piyasası Kanununa bağlı olarak kurulmuştur.
İşleyiş kuralları yine SPK tarafından belirlenir ve kendi iç düzenlemeleri bulunur. Borsa sayesinde hem şirketler, hem yatırımcılar hem de bankalar gibi borsa aracı kurumları gerçekleştirdikleri işler ve iş birliklerinden kar elde etme, ekonomiye katılma ve katkı sunma faydaları elde ederler.
Borsanın Ekonomiye Ne Sunar?
Borsanın ekonomideki rolü ve işleyişi nedir? denildiğinde akla gelen temel maddeler aşağıdaki şekilde sıralanır:
o Yatırımcılar ile fon talebi olan şirketleri güvenli ortamda buluşturur.
o Rekabetçi, dürüst alanda borsa enstrümanların alım-satımını mümkün kılar.
o Milyonlarca yatırımcıyı güvenli aracı kurumlarla buluşturur.
o Aracı kurum, şirket ve alıcıları ortak çatıda borsanın iç kuralları kapsamında birleştirerek hakları korur.
o Yatırımcıların tüm hisse senedi MKK ile kayıt olur ve güvenlik sağlanır.
Bu kapsamda rolleri olan borsa sayesinde ülke ekonomisine de katkı sağlanır. Ellerinde yatırım için ayırdıkları sermayeye güvenli ortamda kara çevirebilen yatırımcılar birikimlerini daha fazla büyütme imkanı bulduklarında, genel anlamda ülke ekonomisine ilişkin refah da artar.
Borsanın Şirketlere Faydası Ne?
Borsanın ekonomideki rolü ve işleyişi denildiğinde akla köklü şirketlere yönelik ekonomik faydalar da gelir. Şirketler borsaya hisselerini sunduklarında satın alımlar kapsamında öz sermaye genişletme şansı bulurlar.
Öte yandan doğrudan fon arzları kapsamından borçlanma ile finansman sağlama şansı elde ederler. Sermaye mülkiyetinin şirketlerden, aracı kurumlara ve yatırımcılara kadar geniş bir tabana nüfuz etmesini sağlayan borsa, ülkenin milli gelirinin büyümesinde rol oynar. Borsa, katılımcıları için alternatif finansman mümkün kılma görevini üstlenerek, ülkenin yatırım yapan artışına hız katma işlevine sahiptir.
