Enflasyon nedir nasıl yükselir nasıl düşer sorusu özellikle son zamanlarda en fazla kafa karıştıran sorular arasında yer alıyor. Para birimindeki satın alma gücünün azalması anlamına gelen enflasyon birçok farklı endekslerle ölçülüyor ve bu durum ekonomide farklı sonuçlara yol açıyor.
Enflasyona Neden Olan Durumlar
Enflasyona sebep olan durumlar şöyledir;
o Enflasyonun başlıca nedenleri arasında talep ve maliyet enflasyonu geliyor. Talebin arzdan fazla olması durumunda talep enflasyonu durumu ortaya çıkıyor. Bu durum tüketicilerin harcamalarının yatırım ve devlet harcamasının artmasına etki edebilir.
o Maliyet enflasyonu üretim maliyetlerindeki yükselişin fiyatlara yansımasıdır. Bu durumda hammadde, iş gücü ve enerji maliyetleri de artış gösterebiliyor.
o Para arzındaki artışta enflasyona sebep olan durumlar arasında yer alıyor. Merkez Bankası’nın fazla para basması sonucu enflasyonda artış meydana gelebiliyor.
Tüm bu durumlar enflasyonun yükselmesinde temel nedenler arasında yer alır.
Enflasyonun Etkileri Nelerdir?
Enflasyonun ekonomi üzerinde birçok farklı etkisi olabiliyor. Yükselen enflasyon tasarrufların değerinin azalmasına ve sabit gelirlerin satın alma gücünün düşmesine neden olur. Bu durum özellikle emekli ve sabit gelirliler için büyük bir sıkıntıya sebep olabilir.
Belirsizliğin artmasına neden olan yüksek enflasyon firmaların uzun vadede plan yapabilmesine de engel olur. Enflasyonun ılımlı olması ise borçlu olanlara avantaj sağlayarak yatırımların teşvik edilmesini sağlayabilir.
Yüksek Enflasyon
Ekonomideki büyüme, üretim maliyetlerinin artması ve taleplerdeki artış gibi durumlar genel olarak enflasyonun yükselmesi ile sonuçlanır. Tüketicilerin harcama eğiliminin artması bir ekonomide talep enflasyonuna sebebiyet verebilir. Bunun yanı sıra temel girdi maliyetlerindeki artışta maliyet enflasyonuna neden olabilir. Merkez Bankasının para arzını yükseltmesi ve faiz oranlarını düşürmesi de enflasyonu tetikleyen durumlar arasında yer alır.
Enflasyonun Düşmesine Neden Olan Durumlar
Bazı durumlar ve uygulanan politikalar enflasyonun düşmesine neden olabilir.
Enflasyonun düşmesine sebep olan bazı durumlar şöyledir;
o Ekonomik durgunluğun ve resesyonun olduğu zamanlarda ekonomik faaliyetler azalır. Bu da genel talebin düşmesine neden olur. Durgunluğun olduğu dönemlerde işsizlik artar ve harcama eğilimi bu durumdan olumsuz etkilenir
o Merkez Bankası tarafından uygulanan sıkı para politikası da enflasyonu düşüren nedenler arasında yer alır. Faiz oranlarının artması borçlanma maliyetlerinin yükselmesine sebebiyet verir
o Devletin uygulamış olduğu maliye politikası enflasyonun düşmesinde etkili olabilmektedir. Vergi oranlarının artması, kamu harcamasının düşürülmesi gibi durumlar toplam talebin azalmasına sebep olabilir
o Teknolojide yaşanan gelişmeler ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi gibi durumlar enflasyonun azalmasına sebep olabilir. Kullanılan yeni teknolojiler üretim maliyetlerini düşürür ve üretim sürecinin daha verimli ilerlemesini sağlar
o Döviz kurunun istikrarlı devam etmesi ithalat maliyetini kontrol altında tuttuğu için enflasyonun düşmesine sebep olur. Bu durumda fiyat artışları da kontrol edilebilir bir hal alır
o Küresel anlamda ekonomik koşullar da enflasyonun düşmesinde önemli bir rol oynar
Yukarıda sayılan bu başlıca durumlar enflasyonun düşmesine neden olabilir. Tüm bu faktörlerin anlaşılmış olması enflasyon ile etkili bir şeklide mücadele edilmesini sağlar.
Enflasyonla Nasıl Mücadele Edilir?
Enflasyonla mücadele edebilmek için birçok farklı araç ve politika kullanılabilir. Uygulanan para politikası ile Merkez Bankası faiz oranlarını ayarlayarak enflasyonu kontrol etmeye çalışabilir. Yüksek enflasyonun olduğu dönemlerde genel olarak Merkez Bankası talebi azaltmak adına faiz oranlarını arttırma yoluna gitmektedir.
Maliye politikasında ise vergi politikaları ve devlet harcamaları kontrolü ile enflasyon kontrol altına alınmaya çalışılır. Arz yanlı politikalar ile verimliliği arttırmak adına üretimmaliyetlerini düşürmekte enflasyonla mücadele etme yöntemleri arasında yer alır.
